Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nin 06.10.2005 tarih ve 166 sayılı onayı ile kabul edilen
Sakarya Ticaret Borsası Alım Satım Teamülleri
• Borsamız sınırları içinde gerçekleştirilen ve Borsa dışında alım-satımı serbest olan ürünlerin en geç 30 gün içinde Borsaya tescilinin yaptırılması gereklidir.
• Borsamız sınırları içinde alım-satımı yapılan ürünlerin en geç ertesi is günü mesai bitimine kadar Borsaya tescili yaptırılır.
• Borsada kilo ile alım - satımı yapılan süpürge otundan % 2 oranında fire düşürülür.
• Numune üzerinden yapılan alım satıma konu olan malların numuneye uygun olması gerekmektedir.
• Numuneye uygun olmayan alım satımı yapılan malların numuneye uygun olmadığının hakem heyeti tarafından tespit edilmesi halinde mevcut alım satım hakem heyeti tarafından iptal edilir.
• Borsaya kaydı olmayan tüccarlar-esnaflar Borsa ihalesinden mal alamazlar.
• Borsaya kayıtlı olan üyeler stoklarında bulunan mallarını Borsa ihalesinde satabilirler.
• İhalesi yapılan malin ödemesi pesindir.
• İhalesi yapılan malin tartım yeri Borsa kantarları olup, teslim yeri alıcının adresidir.
• Borsaya satılmak amacıyla getirilen ürünlerin ihale haricinde alım-satımı yasaktır.
• İhalede iptal edilen veya alıcı ile satıcı arasında meydana gelen herhangi bir anlaşmazlık halinde iptal edilen mal ertesi is günü ihaleye çıkartılır.
• Malın alım satımı yapıldıktan sonra doğacak itilafların çözüm mercii hakem heyetidir.
BORSAMIZ KOTASYONUNA DAHİL MADDELERİN NAKLİYE DEPOLAMA VE PERAKENDECİ FİRE MİKTARLARI ( % OLARAK)
HUBUBAT VE BAKLİYAT:
| Maddenin Cinsi |
Nakliye Firesi (%) |
Muhafaza Firesi (6 Ay %) |
Perakendeci Firesi |
| Arpa |
1,5 |
3 |
2,5 |
| Buğday |
1,5 |
3 |
2,5 |
| Çavdar |
1,5 |
2 |
2,5 |
| Mısır |
1,5 |
3 |
2,5 |
| Pirinç |
1,5 |
1,5 |
2,5 |
| Yulaf |
1,5 |
2 |
2,5 |
| Börülce |
1,5 |
1,5 |
2,5 |
| Burçak |
1,5 |
1,5 |
2,5 |
| Kuru Fasulye |
1,5 |
3 |
2,5 |
| Mercimek |
1 |
1,5 |
2,5 |
| Nohut |
1 |
1,5 |
2,5 |
1. AYÇİÇEĞİ: İlk iki ayda azami 4,5 diğer aylarda bir sene zarfında azami %3’e kadar,
2. UN: Değirmenden fırına veya imalathaneye nakledildiğinde %1 perakendeci firesi %2,5,
3. BUĞDAY KEPEĞİ: Perakendeci firesi % 3, nakliye firesi 1,5, Not: Nakliye firesi fırıncı ve imalatçıya aittir. Değirmenci kullanamaz.
4. NİŞASTA: (Mısır, patates, buğday): Nişasta da muhafaza firesi yoktur. Nişastada fabrika veya imalathaneden toptancıya nakliye firesi %1 ve perakendecide açık olarak satılan Nişasta perakendeci firesi %2,5’tur. Bunun için ayrıca nakliye firesi düşülmez,
5. KETEN TOHUMU: Azami %3’e kadar.
6. KÜSPE (Ayçiçeği, Mısır): İmalattan sonra ilk ay zarfında %4, müteakip ay içinde %2, ancak bu fire miktarı %10’u geçemez.
7. ERİMİŞ SADE YAĞ: Toptancı firesi %1,5, perakendeci firesi %4,
8. ERİMEMİŞ SADE YAĞ: Toptancı firesi %5, perakendeci firesi %7.
9. NEBATİ MUTFAK YAĞLARI: Perakendeci firesi %2’dir.
10. NEBATİ MAYI YAĞLAR: Filtre yapıldığı takdirde %2, nakliye firesi %1,5
11. GLİKOZ: Nakliye firesi % 2 imalatta kullanılacağı maddeye göre %10’dan %20’ye kadar değişir.
12. KABAK: Nakliye Firesi %2 depolamada ilk 3 ayda %20, diğer aylarda %10.
13. KURU SOĞAN: Ocak’tan Aralık’a kadar %20 (Toptancı her el değiştirişte %2, perakendeci firesi %3’e)
14. PATATES: Temmuz, Ağustos ve Eylül’de %8, Ekim, Kasım, Aralık %15, Ocak’tan Haziran’a kadar %20, (Toptancı her el değiştirişte %2, perakendeci firesi %3’e kadar)
15. PEKMEZ: Nakliye %2, perakende satışta %5.
16. BEYAZ PEYNİR: (Yaz Mevsimi) Toptancıdan satıldıktan sonra vilayetten vilayete sevkinde %20’yi aşmamak üzere her gün için %1, buzhanede şok yapıldığı takdirde %4, perakendeci firesi %15.
17. BEYAZ PEYNİR: (Kış Mevsimi) Toptancıdan satıldıktan sonra vilayetten vilayete sevkinde %10’u aşmamak üzere her gün için %1/2, buzhanede şok yapıldığı takdirde %8, perakendeci firesi %15.
18. KAŞAR PEYNİRİ: Toptancıdan satıldıktan sonra vilayetten vilayete sevkinde %5, buzhanede stok yapıldığı takdirde %4, perakendeci firesi %7.
19. SARIMSAK: Soğanla orantılıdır.
20. YUMURTA: Malı alıp işleyen Toptancıda %6, perakendecide %10.
21. ZEYTİN: Ham alıp tuzlayan için %8, salamuradan çektikten sonra imalat yerinden başka bir bölgeye nakleden Toptancı için %7 ve perakendeci firesi de %10’dur.
22. CEVİZ: (İç Ceviz) Şehirden şehre nakliye firesi %2, muhafaza firesi %2, perakendeci firesi %5. (Kabuklu Ceviz) Şehirden şehre nakliye firesi %5, muhafaza firesi %2, perakendeci firesi %6. NOT: İç ceviz işlendiği takdirde vasatı %10 fire verir.
23. FINDIK: (İç Findik) Şehirden şehre nakliye firesi %1, muhafaza firesi %2, perakendeci firesi %3. NOT: Kavrulduğu takdirde %13 fire kabul edilir. (Kabuklu Fındık) Şehirden şehre nakliye firesi %3, muhafaza firesi %5, perakendeci firesi %10.
24. KABAK ÇEKİRDEĞİ: Şehirden şehre nakliye firesi %3, muhafaza firesi %10, perakendeci firesi %5, kalburlama ve kavurma motorlama halinde tuz dahil %15, perakende %5,
25. İPEK KOZASI: Nakliye firesi %2, depolama %2, fırınlama %55 ila %58.
26. KEÇİ KILI: Nakliye firesi %2, Adapazarı’nda işlenmesi halinde işlenme firesi %5, normal şartlarda depolarda bekletilmesi halinde 6 aya kadar işlenmiş ve natürel olarak firesi %1
27. TİFTİK: Nakliye firesi %1, Adapazarı’nda işlenmesi halinde işlenme firesi %1, normal şartlarda depolarda bekletilmesi halinde 6 aya kadar işlenmiş ve natürel olarak firesi %0,5
28. YAPAĞI: Nakliye firesi Adapazarı’nda işlenmesi halinde işlenme firesi %2, normal şartlarda depolarda bekletilmesi halinde 6 aya kadar işlenmiş ve natürel olarak firesi %5
29. PAMUK: Adana ve İzmir Borsaları teamüllerine uyulacaktır.
30. CANLI HAYVAN: (Tokluk Firesi) Büyükbaş hayvanlardan %8, koyunlardan %5, kuzulardan %4 nispetinde tokluk firesi düşülür. Mal bedeli tokluk firesi düşüldükten sonra kalan ağırlık üzerinden hesap edilir.
31. KESİK ET: (Kırmızı Et – Beyaz Et) Taze ette 24 saat için %1,5, taze et nakliyede 500 km. de %0,5, 1000 km. de %1, depolamada (şoklama) 6 aya kadar %2
32. HAM DERİ VE YAŞ DERİLER:
1. Mezbahalarda ve besicilerden alınan küçükbaş hayvan derileri adet üzerine alınıp satıldığından bunlarda fire mevzubahis değildir.
2. Tuzlu ve hava kurusu küçükbaş hayvan derilerine imalatçı veya ihracatçıya kadar fire nispeti %8’dir.
3. Büyükbaş hayvan derilerinde satışlar kilo ile yapıldığından yastan yasa azami %2, yastan salamuraya azami %20, salamuradan salamuraya azami %4,
4. İthal malı büyükbaş hayvan derilerinde salamuralarda azami %4, ithal mali büyükbaş hayvan derilerinin tuzlu ve hava kurusu mallarda azami %2.
33. ARPACIK: Nakliye firesi %2, muhafaza firesi %3, perakendeci firesi %10
34. DEKSTRİN: Nakliye, muhafaza, perakendeci firesi yoktur.
35. MISIR ÖZÜ: Nakliye, muhafaza, perakendeci firesi yoktur.
36. SABUN: (Beyaz-Yeşil) Beyaz sabunda çuvallı ambalaj nakliye firesi %3, beyaz sabunda çuvallı ambalajlı depoda muhafaza firesi (altı ay) için %5, beyaz sabunda çuvallı ambalajlı perakendeci firesi (nakliye firesi dahil) %10’a kadar olabilir. İkinci nevi prina sabunlarında yukarıdaki rakamlara %2 daha fazla fire kabul edilebilir.
37. SÜPÜRGE TELİ: Nakliye %3, ilk üç ayda depolama %18, diğer aylarda %7, imalatta %40 fire kabul edilir.
38. SÜPÜRGE TOHUMU: Nakliye %1, depolama %10, perakendeci firesi %25.
MISIR KURUTMA İLE İLGİLİ FİRE ORANLARI
30 RUTUBETE KADAR
Yaş Mıs.Rut. – Kuru Mıs.Rut. x 1.2 – Fire
30 RUTUBETTEN YUKARISI
Yaş Mıs.Rut. – Kuru Mıs.Rut. x 1.3 – Fire
Formülü ile;
| Yaş Mısır Rutubet Oranı |
Fire Nispeti (%) |
| 14 |
- |
| 15 |
1.2 |
| 16 |
2.4 |
| 17 |
3.6 |
| 18 |
4.8 |
| 19 |
6.0 |
| 20 |
7.2 |
| 21 |
8.4 |
| 22 |
9.6 |
| 23 |
10.8 |
| 24 |
12.0 |
| 25 |
13.2 |
| 26 |
14.4 |
| 27 |
15.6 |
| 28 |
16.8 |
| 29 |
18.0 |
| 30 |
19.2 |
| 31 |
20.5 |
| 32 |
21.8 |
| 33 |
23.1 |
| 34 |
24.4 |
| 35 |
25.7 |
| 36 |
27.0 |
| 37 |
28.3 |
| 38 |
29.6 |
| 39 |
30.9 |
| 40 |
32.1 |